Karar Özet: AİHM - Hakan Baş Başvurusu

Kararın Künyesi

AİHM (İkinci Bölüm), Hakan Baş Davası, Başvuru No: 66448/17, Karar Tarihi: 03/03/2020

Başvurunun Konusu

Dava, bir hâkim olan başvurucunun darbe girişimi sonrası tutuklanmasına ilişkindir. Başvurucu, iç hukukta yargı mensupları için öngörülen özel usul kurallarına aykırı ve delilsiz olarak tutuklandığından şikâyet etmiştir. 

Ayrıca, yetersiz gerekçe gösterildiğinden, tutukluluğunun gözden geçirilmesi esnasında duruşma yapılmadığından, Cumhuriyet savcısının mütalaasının bir örneğinin kendisine bildirilmediğinden, soruşturma dosyasına erişimin kısıtlandığından, sulh ceza hâkimlerinin bağımsızlık ve tarafsızlık olmadıklarından da şikâyet etmiştir.

Kararın Özü

AİHM, ulusal mahkemelerin suçüstü kavramını aşırı geniş yorumladıklarını, iç hukukun (2802 sayılı Kanun’un 94. maddesi) hukuki belirlilik ilkesine aykırı ve açıkça makul olmayan tarzda uygulandığını, bu nedenlerle Sözleşme’nin 5 & 1. maddesinin ihlal edildiğini tespit etmiştir.

Ayrıca, başvurucunun tutuklandığı sırada bir suç işlediğine dair makul şüphe (yeterli delil) bulunmadığı sonucuna ulaşmıştır.

Son olarak, başvurucunun bizzat hâkim önüne çıkarılmadığı sürenin uzunluğu (1 yıl 2 ay) nedeniyle Sözleşme’nin 5 & 4. maddesinin ihlal edildiğine hükmetmiştir.

Diğer şikayetlerin bir kısmı incelemeye gerek görülmemiş, bir kısmı hakkında ise ihlal olmadığına karar verilmiştir.

Kararın Önemi

15 Temmuz sonrası tutuklanan binlerce hâkim/savcı hakkındaki ilk karardır. İlk kez bu kararla, yargı mensuplarının hiçbir delil olmaksızın ve hakimlik teminatına (kanunilik şartına) aykırı şeklide tutuklandıkları tespit edilmiştir. Aynı yaklaşım, sonraki A. Altan, E. Tercan, Turan ve Diğerleri ile Acar ve Diğerleri kararlarında da devam ettirilmiştir.